تدوین معیارهای طراحی روستائی با تأکید بر توسعه اکوتوریسم- (نمونه مطالعاتی: روستای شیاده، شهرستان بابل)

روستاها سکونتگاه های ویژه ای هستند که از نظم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی خاصی پیروی می کنند اما امروزه بسیاری روستاهای کشور دستخوش مسائلی چون تخریب بافتهای کهن و با ارزش روستائی، تشدید تخلیه بافت های روستائی، کاهش کیفیت زندگی، و مخدوش شدن هویت فرهنگی ساکنین شده اند. همچنین روستاها با وجود داشتن منابع طبیعی پایه کشاورزی، با مسائلی چون فقر، بیکاری، پائین بودن نرخ بهره وری در بخش کشاورزی و بخش تولیدات روستائی، و تخریب منابع طبیعی روبرو هستند که این مسائل توسعه روستاها و ایجاد اشتغال پایدار را تا حدی ناممکن ساخته است، و لزوم توجه به راه حل ها وگزینه های اقتصادی دیگر مانند گردشگری را برای کمک به توسعه روستاها با هزینه کم مطرح می سازد. روستای شیاده درجنوب شهرستان بابل و در دامنه های شمالی رشته کوه های البرز با کمتر از 400 نفر جمعیت، به دلیل دوری از نقاط شهری و متراکم، توسعه کمتری یافته، رونق اقتصادی پائینی دارد، و دچار فرسودگی نسبی کالبدی و اجتماعی می باشد. این درحالیست که این روستا در محیطی کاملا طبیعی و بکر، و در میان جنگل های انبوه واقع شده است و ساخت سدی خاکی در کنار آن باعث ایجاد یک دریاچه و مناظر بسیار زیبا در این منطقه شده است. همچنین روستا دارای چندین بنای ارزشمند از جمله 4 سقاتالار می باشد و این جاذبه ها می توانند امکان ایجاد توسعه همه جانبه پایدار را از طریق برنامه ریزی اکوتوریسم در این روستا فراهم آورند، چراکه اکوتوریسم یا بوم- گردشگری ضمن بهره بردن از مواهب طبیعی و ویژگی های فرهنگی، موجب ترویج حفاظت و ایجاد اشتغال و بهره مندی اقتصادی و اجتماعی اهالی می گردد، و اثرات بسیار کمی بر محیط بجا می گذارد. این پژوهش درصدد است از یک سو به شناخت ماهیت روستا و محیط آن پرداخته و معیارهائی جهت ارزیابی و طراحی فضاها و سکونتگاه های روستائی بدست آورد، و از سوی دیگر به شناخت مقوله گردشگری، گردشگری روستائی، و اکوتوریسم پرداخته و نیازها و الزامات آنرا مورد بررسی قرار می دهد. همچنین با مطالعه نحوه بکارگیری این اصول و معیارها در مواردی چند، به برنامه ریزی و طراحی در نمونه مطالعاتی می پردازد. شیوه های مورد استفاده در این تحقیق به صورت توصیفی، تحلیل استنتاجی و استنباطی، تحلیل swot و... می باشد. نتایج حاصله شامل مجموعه ضوابط حفاظت، ارتقاء و نظارت بر توسعه دهکده بوم- گردشگری شیاده، تعریف سازمان فضائی منطقه گردشگری شیاده به صورت سازماندهی محورها، نقاط، و پهنه ها با توجه خاص بر جاذبه ها و ارتباط آنها با فضاهای اقامتی، و ارئه طرح های موضعی برای مجموعه های کلیدی در این منطقه می باشد. واژگان کلیدی طراحی روستائی، گردشگری روستائی، اکوتوریسم، دهکده بوم- گردشگری، دهکده اکولوژیک، اقامتگاه اکولوژیک، روستای شیاده